بررسی اکوفیزیولوژیکی پوشش گیاهی معدن خاک نسوز استقلال آباده

سازش های اکوفیزیولوژیکی و تنوع پوشش گیاهی هر منطقه بستگی به شرایط متعددی از قبیل نوع گونه های گیاهی، شرایط اقلیمی، توپوگرافی، وضعیت خاک، عوامل بیولوژیکی و غیره دارند. در این میان خاک با فراهم نمودن عناصر مورد نیاز جهت رشد گیاه از اهمیت خاصی برخوردار است. تجمع فلزات سنگین -فلزاتی با چگالی بیش از 5 گرم بر سانتی متر مکعب- در لایه های سطحی خاک که به طور عمده ناشی از فعالیت های صنعتی و معدن کاری، احتراق سوخت و غیره می باشد منجر به بروز تأثیرات منفی بر روی سلامت انسان و محیط پیرامون گردیده است. بسیاری از این فلزات از جمله عناصر ضروری برای گیاهان محسوب می شوند. با این وجود غلظت های بالای آن ها سبب ایجاد اثرات سمی در گیاهان می گردد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی برخی از جنبه های اکوفیزیولوژیکی گیاهی منطقه معدن خاک نسوز استقلال آباده بوده است. بدین منظور ضمن بررسی فلور منطقه معدن خاک نسوز استقلال آباده به آنالیز خاک و گیاهان منطقه پرداخته شد. گیاهان مناطق معدنی و شاهد همراه با خاک اطراف ریشه به روش پیمایشی جمع آوری و شناسایی گردید بر این اساس در این منطقه 105 گونه گیاهی وجود دارد. که به 36خانواده و 81 جنس تعلق دارند. غنی ترین تیره ها از نظر تعداد گونه به ترتیب تیره کاسنی با 21 گونه، باقلا و نعناع با 9 گونه و گندمیان با 8 گونه هستند. همچنین بر اساس سیستم طبقه بندی رانکیر، همی-کریپتوفیت فراوان ترین شکل زیستی منطقه می باشد. از نظر پراکندگی جغرافیایی، بیشتر گیاهان منطقه معدن خاک نسوز آباده (حدود7/85 درصد) جزو عناصر ناحیه ایران – تورانی هستند. در ادامه تحقیق پس از آماده سازی نمونه ها، میزان اسیدیته، هدایت الکتریکی، مقادیر کل و قابل تبادل عناصر آهن، آلومینیوم و برخی عناصر دیگر در نمونه های خاک و گیاه به روش ریوز و همکاران 1999 با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. سپس آنالیز آماری داده ها با استفاده از نرم افزارهای spssو excel صورت گرفت. نتایج حاصل از آنالیز بیانگر این است که میزان کل آهن خاک در مناطق معدنی خاک نسوز به طور میانگین از 17000تا 30000 میکروگرم در گرم، میزان آهن قابل تبادل از 3/3 تا 3/5 و میزان آهن تجمع یافته در گیاهان از 80 تا 1139 میکروگرم در گرم وزن خشک متغیر است. همچنین نتایج حاصل از آنالیز آلومینیوم بیانگر این است که میانگین آلومینیوم کل در مناطق معدنی از 12500-5000 ، میزان آلومینیوم قابل تبادل از 4 تا 10 و غلظت آلومینیوم در نمونه های گیاهی از 120 تا 1830 میکروگرم در گرم وزن خشک متغیر است. مقادیر فوق در قیاس با مقادیر معادل در منطقه شاهد و خاک های معمول افزایش معنی داری را نشان می دهد. بر اساس نتایج می توان پی برد که برخی از گیاهان منطقه معدن نسبت به تنش آهن و آلومینیوم مقاوم بوده و برخی از گیاهان از راهبرد پرهیز و برخی دیگر از راهبرد تحمل برای مقاومت به تنش استفاده می کنند.